Özellikle karbonhidratlardan (şekerli besinlerden ) bakterilerin asit üretmesi sonucu diş sert dokusunun yapısının bozulması ile çürük meydana gelir.
Diş çürüğüne etki eden bir takım faktörler vardır;
1. DİŞ:Dişin şekli, minenin yapısındaki florid miktarı, mine yapısı ve kalınlığı diş çürüğü üzerinde etkilidir. Mesela çapraşık dişlerin olduğu bir bölgede dişlerin mekanik temizliği daha zor olacağından çürüğe yatkınlık söz konusudur. Mine yapı ve kalınlığı kişiden kişiye farklılık gösterebildiği gibi aynı kişinin farklı dişlerinde hatta aynı dişin farklı bölgelerinde değişkenlik gösterebilir.
Bu gibi çapraşık dişlerin olduğu ağızlarda oral hijyenin sağlanması ekstra çaba gerektirmektedir.
2-AĞIZ FLORASI : Ağız ortamında sürekli bulunan sürekli ve denge halinde bulunan mikroorganizmalar ağız florasını oluşturur.Bu mikroorganizmalar uygun ortamda artarlar denge bozulur ve çürük yapıcı aktivite kazanırlar.(Uygun ortam; temizlenmeyen dişler, sürekli şekerli ve unlu gıda tüketimi, tükürük akışının azalması vb. dir.)
3-BESİNLER
Bkz.
4-ORAL HİJYEN
Bkz
5-YEME SIKLIĞI
Bunların dışında diş çürüğüne etkili olan diğer faktörler;
1-Hormonlar: Sağlıklı bir insanda hormanlar dengededirler, metabolizmanın sürekliliği için destek verirler, organların çalışmasında etkilidirler, bozukluklarında sistemik hastalıklara rastlanabilir. Bazı horman bozukluklarında tükürük salgısında azalma olabilir. Bu azalma çürüğe yatkınlığı doğrudan etkiler. Diğer bir yandan hamilelik, ergenlik vb horman değişiklilerinin olduğu dönemlerde çürüğe yatkınlıkta artış olur, yumuşak dokuda plak ve bakteri birikimine neden olacak durumlar ortaya çıkar.Bakteri florasında dengeler değişir.
2-Yaş: Karışık dişlenme döneminde (6-12 yaş) çürüğe yatkınlıkta artış olur. Çünkü ağızda hem süt hemde ana dişler aynı zamanda olacağından dişlerin bir birlerine temas ettikleri noktaların düzeni bozulur. Etkin fırçalama gerçekleştirilemez. Yapılan araştırmalarla dişlerde görülen çürüklerin en çok bu yaşlarda meydana geldiği ortaya koyulmuştur.
40 yaştan 60 yaşa kadar çürükte azalma görülür. Dişlerin uzun yıllar ağızda kalmasıyla gelişmiş toplumlar da 60 yaş üzerinde kök çürüklerinde artma gözlemlenir.
3-Cinsiyet: Bayanların karbonhidratlara karşı eğilimlerinden dolayı çürük görülme sıklığı fazladır. Ancak yapılan bir araştırmada ev hanımlarında yağlı gıda tüketimi fazla olduğundan ilginç bir şekilde çürük riski azdır.
4-Irk: Siyah ırkta çürük azdır. Dişlerin biyokimyasal yapısı çok iyidir. ( Yaşadığı bölgelere göre kendi içerisinde farklılıklar gösterirler.)
5-Genetik faktörler: Genetik geçiş dişlerde çapraşıklıklara neden olabilir. Bu çapraşıklıklar da dişlerin temizlenebilirliği dolayısıyla çürüğe yatkınlığı etkiler. Mesela annesinden küçük çene babasından büyük diş genetiğini alan bir çocuk çapraşık dişlere sahip olacaktır.
6-Psikolojik, kişisel, davranışsal bozukluklar: İki ana neden vardır. Bunlardan biri psikolojik ilaçların tükürük akışını azaltmasından dolayı çürüğe yatkınlığı artırması diğeri de psikolojik sorunları olan bireylerin yeterli ağız bakımı yapamayışıdır.